1. Dildesinden ayrı düşen yüz türlü nağmesi bile olsa, dilsizdir. Gül solup da mevsim geçince bülbülden nağme duyamazsın.

2. Kimin aşka eğilimi yoksa, kanatsız kuş gibidir.

3. Rahmet kapıları dilencilere hırslarından dolayı kapandı. Zekât verilmeyince yagmur bulutu gelmez, zina artınca bulaşıcı hastalıklar artar. İçine gam ve kasvetten ne gelirse korkusuzluk ve küstahlığından gelir.

4. Her odunun kokusu dumanından çıkar. İnleme, hastalığın çeşidini ele verir.

5. Aşk, Allah sırlarının usturlabıdır. (Usturlab: Güneşin yüksekligini ölçen alet) Dilin tefsiri pek aydınlatıcıdır. Fakat dile düşmeyen aşk, daha nurludur.

6. Vakit keskin bir kılıçtır. Sufi, vakit oğludur. Yarın demez, anı degerlendirir.

7. Sırların gönülde kalırsa, muradın çabuk gerçekleşir. Tohum toprağa gizlenirse yeserir.

8. Zahiri güzelligi ait olan asklar ask degildir. Onlar sonuçta utanç olurlar. 9. Cihan dağdır, yaptıklarımız ses. Basına gelenler o sesin yankısıdır.

10. Bu sıkıntılar çileler ocağın posayı gümüşten ayırması içindir. Iyi ve kötünün imtihanı altının kaynatılıp, tortunun üste çıkmasıdır.

11. Dünya hissi cihanın, din hissi göklerin merdivenidir. Dünya hissinin saglığını hekimden, din hissinin sağlığını Muhammed’den iste. Dünya hissinin saglığı vücut sağlığıdır. Din hissinin sağlığı arzuları öldürmektir.

12. İnsan tarafgirlik, hiddet ve sehvetten şası olur. Hiddet ve sehvet ruhu Hak’tan ayırır. Garez gelince, hüner örtülür.

13. Fare nin şerrini def etmeden ambara buğday koyma.

14. Kalp huzuru olmadan namaz tamam olmaz.

15. Beden haset evidir.

16. Bu âlem canların hapishanesidir.

17. Nakış ve suret manâyı görmeyi engeldir.

18. Akıl ve zekâ kemâle ermekle Allah’a varılmaz. Yöneticiler hediye ve ihsanını çok bilmişlere değil, önlerinde acizlenenlere verirler.

19. Manâ yüzünden yükselmek, temiz ruhlara nasiptir.

20. Kimde dert varsa o koku almış, dermana ermiştir. Kim daha çok uyanıksa, derdi daha fazladır.

21. Parçaların yüzü bütüne dönüktür. Bülbülün aşkı da güle.

22. Putların anası nefistir.

23. Ahad ve Ahmed’e yapış ki, beden ebu cehilinden kurtul.

24. Allah bir kimsenin perdesini yırtmak isterse o kişiyi temiz insanları ayıplamaya sevk eder. Ayıbını örtmek dilerse o kimse ayıplı kimseler hakkında konuşamaz hale gelir. Yardım etmek isterse, ona dua ve yakarış kapısını açar.

 25. Her ağlamanın sonu gülmektir.

26. Akarsu nerdeyse orası yeşerir. Gözyaşı varsa rahmet gelecektir.

 27. Gam görünce istiğfar et. Çünkü gam Yaratıcı’nın emri ile tesir eder. Allah dilerse bizzat gam ve sıkıntı sana nese bile olabilir.

28. Fakirlik korkusu insanları hırs ve emele lokma yapmıştır.

 29. Dünya zindan biz mahpususuz; zindanı del kurtul. Ten bir gemi, dünya denizdir.

Dünyayı tenine koyarsan, gemi batar. Ayaklarının altına al ki yüzüp gidesin.

30. Âlem cesettir. Ilim can.

31. Üç sey hakkında dudağını kıpırdatma: Gittiğin yol, paran ve mezhebin.

32. Hikmet arayanlar: Hikmet kaynağı olur. Tahsilden ve sebebe bağlanmaktan kurtulur. Bilgileri hıfzeden levh, levhi mahfuz olur, akıl ruhtan feyz alır.

33. Heva (arzular) iman kapısının kilidi dir.

34. Içi kötü olanın ayıbını deri örter. Içi iyi olanın aybını gayb âlemi örter.

35. Kalemin su, kağıdın rüzgar ise ne yazarsan yaz kıymeti yoktur.

36. Manâsız söz; suya yazılan yazıdır.

37. Gözün nuru gönül nurudur.

38. Kaza gelince bilgi ve tedbir uykuya yatar.

39. Allah insana akıbetine göre isim verir. Halk Ömer’i müşrik bilirdi. Ama Allah ezelde onu mümin yazdı. Mümin oldu.

40. Kaza seni gece gibi sarsa da elinden tutacak olan yine odur. Seni emin kılmak için Allah’ın bela ile korkutmasını da bir çeşit yardım bil.

41. Saglık; zıtların barısıdır. Aralarında savaş varsa bedene ölüm gelir

 42. Zalimin zulmü karanlık kuyudur. Sonunda içinde boğulur.

 43. İnsanlardan gördügün zulümler senin huyundur. Sen kendi huyunu onların aynasında seyredersin.

44. Ey gam ateşine dalan! Atese azar azar nur serp de nur olsun.

45. Dünya; dedikodu, tartısma ve bahis kuyusudur. Bu kuyuya düşersen sağlam çıkamazsın.

46. Üstünlükler ve durumların degismesini Hak’tan bil .

47. Birkaç gün su içmeyi bırak. Ağzını ebediyet sarabına daldır ki hakikât içesin.

48. Cehennem bu nefistir. Bizim nefsimiz ateşten parçadır. Parça bütünü özler. Nefsin hedefi de ait olduğu cehenneme bizi çekmektir.

49. Ok gibi doğru olursan, hiçbir yay seni tutamaz. Hakça ol ki, nefis yayından hakikâte fırla.

50. İnsan, gözden ibarettir. Göz ise dostu gören gözdür.

51. Hak’tan korkup takva yolundan tutandan cinler ve insanlar korkarlar.

 52. Ekmek sofrada cansızdır. Vücuda girince neseli ruh olur.

53. Allah’ın yaratması bizim işlerimizi meydana getirir. Bizim işlerimiz Allah işlerinin eseridir.

54. Allah Adem’e “Senin suçunu da ben takdir ettim. Ama sen suçun tamamını üstüne alıp tevbe ettin. Niye, Rabb’im bunu sen yaptırdın demedin” dedi. Adem “korktum, edep dışına çıkamazdım” dedi. Allah “iste o edebin sebebi ile biz seni koruduk ve kayırdık” dedi.

55. Hürmet eden, hürmet görür.

56. Akıl hakim iken Ömer’le Ebulhakem bir idi. Ömer can âlemine geçti Halife oldu.

Ebulhakem akıl aleminde kaldı. Ebucehil oldu.

57. Kuran’ın hükümlerini tutar, kıssalarından hisse alırsan can kusuna ten kafesi dar gelir.

58. Halk arasında meşhur olmak, sırlara ermeye engeldir. Şöhretten kurtulmaya bak.

59. Dostların sevgiliyi anması sevgiliye ne mutludur.

60. Allah’ım kahrına da, lütfuna da hakkı ile âşıkız.

61. Dil çakmaktaşı ve demiri gibidir. Dilden çıkan ateş olur.

 62. Şeker gibi söz söylemek istersen helva yemeği bırak, sabret. Firaset sahiplerinin hırsı sabra, çocukların hırsı helvayadır. Sabreden arşa çıkar, helva yiyen yerde kalır.

63. Kâmil insan toprak tutsa altın olur, eksik insan altın tutsa toprak olur.

64. Söze kulaktan gir. (Önce dinle)

 65. Adem Allah’ın azabından ağlamakla kurtuldu.

66. Helal lokma, nuru ve olgunluğu arttırır. İlim, hikmet, ask, incelik helal lokmadan doğar. Lokma tohumdur; mahsulü fikir. Lokma denizdir; incisi fikir.

 67. Ağızdan bir kere çıkan söz; yaydan çıkan ok gibidir.

68. Canını yak ki, tenin aydınlansın.

69. Padişahlar önlerinde eğilene ikram ederler. Çok bilenlere değil.

 70. Kim seviyorsa, bil ki seviliyordur.

71. Susuzlar suyu arar, su da susuzları.

72. Hakk’a dalan doymaz, daha çok dalmak ister.

73. Âşıkların hayatı ölümdür. Gönül, gönül verilerek alınır.

74. Ucuz kazanan, ucuz verir. İnci çocuğun eline geçerse onu bir somun ekmeğe satar.

75. İki deniz olan gözlerin incilerle dolsun istersen, gam toprağından gözüne sürme çek de ağla.

76. Dünyanın lütfu ve yaltaklanması hos bir lokmadır. Ama az ye. Çünkü o lokma atestendir.

77. Kınanmak; kaynatılmıs ilaç gibidir.

78. Nefis övüldükçe firavunlasır. Alçakgönüllü ol, büyüklenme.

79. Yusuf gibi güzel olamadıysan bari Yakup gibi ağlamayı öğren.

80. Niyaz ve yoksullukta ölü gibi ol.

81. Nebi; “bahar yelinden yararlanın, güz yelinden sakının” dedi. Güz; nefis ve hevadır. Bahar akıl ve ruh. Güz şeytanı fısıldar. Bahar ise Evliya sözüdür.

82. Bu âlemin direği gaflettir. Akıllılık ve uyanıklık öbür âlemdendir. Bunlar sana galip gelirse bu âlem gözünde alçalır. Akıllılık güneş, hırs buzdur. Akıllılık su, dünya kirdir.

83. Allah kimi kendine davet ederse, o kişi dünya işlerinden vazgeçmeye başlar.

84. Geçmişe üzülmek, gelecekten tedirgin olmak, Allah’la arandaki perdedir. O perdeyi ateşe at ki ardından Allah görünsün.

85. Aşığın vergisi, can vermektir. Hak uğruna ekmek verene ekmek verilir. Can verene can katılır.

86. Sel ister bulanık olsun, ister saf olsun madem ki geçicidir, onu konusarak vakit öldürme. Dünya malı sele benzer.

87. Bütün yaratılanlar Allah’ın ailesidir. Allah da ne güzel aile reisi !.

 88. Mal ve para külah gibidir. Külaha keller sığınır.

 89. Yoksullar mal ve mülkün ötesinde Allah’tan pek büyük rızık alırlar. Insanlar onları anlamaz, sözlere değer vermez.

90. Peygamber “fakirlik övüncümdür” dedi.

91. Yoksulluğa sabret, gam ve kederi bırak artık. Yüce Allah’ın ululuğu yoksulluktur.

92. Benim sözlerim can memesinde süttür. Emen olmadıkça güzelce gelmez. Dinleyen susuz ve arayıcı olursa vaiz ölü de olsa söz söyler.

93. Asağılık kisi yücelerin düsmanıdır.

 94. Allah kadını erkeğe yoldaş yarattı. Adem nasıl olur da Havva’ dan ayrı kalır. Görünüşte su, ateşten üstündür. Görünüşte erkek kadına üstündür. Ama gerçekte su, ateşe konunca fokur fokur kaynar. Gerçekte erkekler mağluptur.Mağlupluk muhabbet vesilesi olacaksa ne mutlu mağluplara!.

95. Sevgi ve merhamet, insanlık; hiddet ve şehvet, hayvanlıktır.

96. Kadın Hak nurudur. Sevgili değil. Kadın sanki yaratıcıdır. Yaratılmış değil.

97. Barış dalgaları gönül kirlerini giderir. Sevgi acıları tatlıya çeker. Sevgilerin aslı hak yola gitmektir.

98. Sıradan otlar, bir ayda yetisir. Gül yetiştirmek istersen bir yıl bekleyeceksin.

99. Su korukta eksidir, üzümde tatlı olur, sarapta haram olur, sirkede helal olur. 100.Amaca sabırla varılır. Acele ile değil.

100.Rızıklar denizini, bir testiye dökecek olsan, ne kadarını alır? Ancak onun istiâbı kadar… Yani her mahlûkun ancak kendine takdir olunan nasibi